“ยุติรัฐราชการรวมศูนย์ ทวงคืนอำนาจสู่ท้องถิ่น” ให้ประชาชนได้มีส่วนร่วมกำหนดอนาคตตัวเอง ไม่ใช่สิ่งที่เพิ่งเริ่มต้น แต่มีความพยายามมาแล้วตั้งแต่ยุคคณะราษฎร โดยเฉพาะช่วงหลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง 2475 ถึงก่อนรัฐประหาร 249
จากที่อำนาจถูกรวมมากระจุกอยู่ส่วนกลางในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ คณะราษฎรได้มีแผนคืนอำนาจนั้นกลับไปให้ท้องถิ่น โดยออกระเบียบการบริหารราชการแผ่นดินเป็น 3 ส่วน ได้แก่
1.ราชการส่วนกลาง
2.ราชการส่วนภูมิภาค
3.ราชการส่วนท้องถิ่น
ตลอดจนมี พ.ร.บ.จัดระเบียบเทศบาล พ.ศ.2476 ที่ต่อมาทำให้มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นตามหลักการปกครองส่วนท้องถิ่นเป็นครั้งแรก ทั้งนี้ ในปี 2477 ได้มีการส่งตัวแทนไปดูงานเรื่องการจัดตั้งเทศบาลถึงประเทศญี่ปุ่นด้วย
ในช่วงที่มีการก่อตั้งเทศบาล 2478 – 2483 นี้เอง “รัฐธรรมนูญบนพานแว่นฟ้า” ซึ่งสื่อถึงระบอบประชาธิปไตย ได้ถูกนำมาใช้เป็นตราสัญลักษณ์ของเทศบาลต่างๆ เพื่อให้ “ระบอบใหม่” แทรกซึมอยู่ในชีวิตประจำวันของประชาชน อย่างแพร่หลาย
ข้อมูลจากนิตยสารศิลปวัฒนธรรม โดย ศราวุฒิ วิสาพรม ได้ให้รายละเอียดเรื่องนี้ไว้ในบทความชื่อ “การเมืองช่วงรุ่งอรุณแห่งประชาธิปไตย กับชีวิตประจำวันประชาชน” เขาสำรวจพบเทศบาลที่ก่อตั้งในช่วงนี้ถึง 12 เทศบาล ที่มีการใช้ตราสัญลักษณ์รัฐธรรมนูญในการออกแบ
ต้อนรับบรรยากาศการเลือกตั้งระดับเทศบาล ด้วยตราสัญลักษณ์ของเทศบาลที่มี “พานแว่นฟ้ารัฐธรรมนูญ” ปรากฏอยู่ ดังมีรายละเอียดต่อไปนี้
1.เทศบาลนครเมืองนครราชสีมา
ก่อตั้ง ปี 2478
พานรัฐธรรมนูญบรรจุอยู่ในกรอบเสมา
2.เทศบาลเมืองนครสวรรค์
ก่อตั้ง ปี 2478
พานรัฐธรรมนูญในปราสาทบนสวรรค์
3.เทศบาลเมืองสุราษฎร์ธานี
ก่อตั้ง ปี 2478
โล่มีสมอปีกเทิดรัฐธรรมนูญ
4.เทศบาลเมืองหาดใหญ่ จ.สงขลา
ก่อตั้ง ปี 2478
ช้างเอราวัณทูนพานรองรับรัฐธรรมนูญ
5.เทศบาลเมืองนนทบุรี
ก่อตั้ง ปี 2479
พานรัฐธรรมนูญ
6.เทศบาลเมืองบุรีรัมย์
ก่อตั้ง ปี 2479
ช้างชูพานรัฐธรรมนูญ
7.เทศบาลเมืองยะลา
ก่อตั้ง ปี 2479
ช้างศึกเชิญพานรัฐธรรมนูญ
8.เทศบาลเมืองตาก
ก่อตั้ง ปี 2479
ช้างเทิดพานรัฐธรรมนูญ
9.เทศบาลเมืองพัทลุง
ก่อตั้ง ปี 2479
ช้างศึกเชิญพานรัฐธรรมนูญ
10.เทศบาลตำบลโนนสูง จ.นครราชสีมา
ก่อตั้ง ปี 2480
พานรัฐธรรมนูญกับพญานาค
11.เทศบาลตำบลสะเดา จ.สงขลา
ก่อตั้ง ปี 2482
เทวดาถือพานรัฐธรรมนูญ
12.เทศบาลตำบลสุไหงโกลก จ.นราธิวาส
ก่อตั้ง ปี 2483
พระนารายณ์ถือพานรัฐธรรมนู
