ขอแสดงความยินดีกับ สุชาติ สวัสดิ์ศรี ที่ถูกคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ มีมติ “ปลด” ออกจากการเป็น “ศิลปินแห่งชาติ”
อ่านไม่ผิด- ผมยินดีจริงๆ ที่ศิลปินที่ผมเคารพนับถือไม่ต้องไปมีเครื่องเคราตำแหน่งรกรุงรังที่ได้รับมอบจากองค์กรไดโนเสาร์เต่าล้านปี (ที่ปากบอกยกย่องเชิดชูเกียรติแต่แท้จริงแล้วไม่เคยรู้อะไรเลยเกี่ยวกับผลงานที่ศิลปินทำ ยังขอเจ้าตัวส่งประวัติ ยังขอเจ้าตัวส่งผลงานเพื่อรับตำแหน่งอยู่เลย)
กับคำว่า “วัฒนธรรม” ที่องค์กรเหล่านี้ใช้เป็นเพียงแค่ชื่อ แต่พฤติกรรม ความคิด ของคนทำงานยังเป็นสิ่งตกค้างมาจากรัฐศักดินาผสานผสมสมบูรณาญาสิทธิราชย์
ยิ่งเมื่อผนวกกับรัฐราชการรวมศูนย์ที่ยังคงดำรงอยู่จนปัจจุบันนี้ ก็ยิ่งทำให้เกิดสิ่งที่เรียกว่า “บ้าอำนาจ”
ไม่ยอมวัฒนา ไม่ยอมขยับขับเคลื่อนไปข้างหน้าให้สมกับความหมายของชื่อองค์กร และมิหนำซ้ำยังทำตรงกันข้าม คือ สต๊าฟ แช่แข็งวัฒนธรรมที่ตัวเองคิดว่าดีอยู่แบบเดียว (ไม่มีวัฒนธรรมคนตัวเล็กตัวน้อย ไม่มีชาติพันธุ์ ฯลฯ ) อยู่ฝ่ายเดียว (กูคือวัฒนธรรม)
กับคำว่า “ชาติ” ในความหมายของคนเหล่านี้ที่ไม่ได้เท่ากับ “ประชาชน”
หากแต่เป็น “ชาติ” แบบขนบจารีต และแน่นอนว่าสิ่งที่ยกย่องเทิดทูนสูงสุด แตะต้องไม่ได้ของคนเหล่านี้ คือ สถาบันกษัตริย์ จึงไม่น่าแปลกใจอะไรถ้างานเขียนที่ได้รับยกย่องว่าดีเลิศประเสริฐศรี คือ บทอาเศียรวาท หรือภาพเขียนที่ว่างามหมดจดหยดย้อยได้รางวัลเหรียญทองทุกครั้งไปในการประกวดจะเป็นภาพของพระมหากษัตริย์
“ศิลปินแห่งชาติ” ในความหมายขององค์กรวัฒนธรรม และอาจเหมารวมว่าเป็นในความหมายของรัฐไทย “คับแคบ” อยู่แค่นี้แหละ
ดังนั้น อะไรที่ผิดแปลกแตกต่างไปจากนี้ต้องถูกกำจัด
เช่นคนอย่าง ก.ศ.ร.กุหลาบ ที่งานเขียนของเขาถูกดิสเครดิตหรือทำให้ลดความน่าเชื่อถือ จนคำว่า “กุ” ซึ่งเป็นชื่อของเขาถูกใช้ในความหมายว่า โกหก หลอกลวง (ต้องเลิกใช้คำนี้)
เช่นคนอย่าง เทียนวรรณ ที่งานวิพากษ์วิจารณ์ของเขา และที่สำคัญกรณีเขียนฎีกาให้กับราษฎร จะกลายเป็นผู้ถูกตัดสินว่าหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ จนต้องถูกกุมขังยาวนานเกือบ 2 ทศวรรษ
เช่นคนอย่าง จิตร ภูมิศักดิ์ ที่การตั้งคำถามของเขาทำให้ต้องถูกโยนบกเมื่อครั้งเป็นนิสิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ต่อมาก็ต้องติดคุก และจบลงด้วยการล้อมยิงอย่างโหดเหี้ยมในยุคเกลียดกลัวภัยคอมมิวนิสต์
และก็มาถึงคนอย่าง สุชาติ สวัสดิ์ศรี ที่ไม่ยอมก้มหัวให้ระบอบเผด็จการ ไม่ยอมรับกับการรัฐประหารยึดอำนาจแล้วยังมาลอยหน้าลอยตาปกครองบ้านเมืองอยู่ได้ รวมถึงการยืนอยู่ข้างผู้ชุมนุมเยาวชนคนรุ่นใหม่ที่มีข้อเรียกร้องคือ ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีต้องลาออก, ร่างรัฐธรรมนูญใหม่โดยการมีส่วนร่วมของประชาชน และปฏิรูปสถาบันกษัตริย์
นี่เองที่ทำให้เขาถูก “ปลด” ออกจากการเป็น “ศิลปินแห่งชาติ”
แต่อย่างไรก็ตามไดโนเสาร์เต่าล้านปีคงลืมไปว่าโลกหมุนตลอดเวลา เข็มนาฬิกาเดินไปข้างหน้า เทคโนโลยีรุดหน้า โลกเชื่อมประสานเป็นสิ่งที่เรียกว่าโลกกาภิวัฒน์ การเข้าถึงข้อมูลข่าวสารต่างๆ ทำได้เพียงปลายนิ้วสัมผัส ฯลฯ
และแน่นอนว่าสำนึกความเป็น “ชาติ” ของคนยุคนี้ก็แตกต่างจากของไดโนเสาร์เต่าล้านปีอย่างหน้ามือเป็นหลังตีน
“ชาติเท่ากับประชาชน” , “ชาติเท่ากับราษฎร” เหล่านี้คือคำที่เยาวชนคนรุ่นใหม่ตะโกนก้องในการชุมนุมทุกครั้ง และแน่นอนว่านี่คือหลักการสำคัญของการปฏิวัติการปกครอง จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มาเป็นระบอบประชาธิปไตย เมื่อ 24 มิถุนายน 2475
นี่คือกำเนิด “รัฐประชาชาติ” ที่ประชาชนเป็นเจ้าของประเทศ
แต่ก็น่าเสียดายที่สำนึกดังกล่าวมันได้ถูกทำลายไปเรื่อยๆ โดยเฉพาะจากฝีมือบรรดาฝ่ายอนุรักษ์นิยม ฝ่ายศักดินา และบรรดาขุนศึกที่มักผนึกกำลังทำการรัฐประหารยึดอำนาจทุกครั้งเมื่อเห็นว่าประชาชนกำลังจะเติบโต และการปกครองในระบอบประชาธิปไตยกำลังจะเบ่งบาน
รัฐประหารสองครั้งหลังคือ 19 กันยายน 2549 และ 22 พฤษภาคม 2557 ที่เรายังต้องอยู่กับเงาดำทะมึนของมันก็เช่นกัน
มันยังทำให้บรรดาไดโนเสาร์เต่าล้านปีสยบยอม กระทั้งมีมติปลด “สุชาติ สวัสดิ์ศรี”
ทั้งๆ ที่ในทางซึ่งควรจะเป็น ในการปกครองที่เรียกว่าประชาธิปไตย ในรัฐที่เรียกว่ารัฐประชาชาติ ในบรรดา “ศิลปินแห่งชาติ” ซึ่งควรจะถูกตั้งคำถามนั้น…
น่าจะเป็นศิลปินแห่งชาติคนที่สนับสนุนให้เกิดการล้อมปราบปรามฆ่านักศึกษาในเหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519 ไม่ใช่เหรอ?
น่าจะเป็นศิลปินแห่งชาติคนที่ไปร่วมชุมนุมเป่านกหวีดล้มรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งโดยเรียกร้องให้ทหารเข้ามาจัดการ ไม่ใช่เหรอ?
น่าจะเป็นศิลปินแห่งชาติคนที่ไปร่วมเออออห่อหมกนั่งปั้นจิ้มปั้นเจ๋อในรัฐสภาอันทรงเกียรติ มีตำแหน่ง ส.ว. กินเงินเดือนภาษีประชาชนพราะเผด็จการประเคนให้ ไม่ใช่เหรอ ?
แต่ถ้าคำว่า “แห่งชาติ” ยังเป็นไปให้กับคนเหล่านี้ ผมก็ยินดีด้วยกับ สุชาติ สวัสดิ์ศรี ที่หลุดพ้นมันมาได้ อย่าไปมีเลยเครื่องเครารกรุงรังแบบนั้น
สำนึกความเป็นชาติของคนวันนี้เปลี่ยนไปแล้ว
“ชาติ” เท่ากับ “ประชาชน”
“ชาติ” เท่ากับ “ราษฎร”
และ “สุชาติ สวัสดิ์ศรี” กำลังได้รับยกย่องให้เป็น “ศิลปินแห่งราษฎร์”
