หลักสูตรนักการเมืองท้องถิ่นก้าวหน้า

ชื่อหลักสูตร

นักการเมืองท้องถิ่นก้าวหน้า

เหตุผลและความเป็นมา

พรรคอนาคตใหม่ให้ความสำคัญกับการกระจายอำนาจไปสู่ท้องถิ่น โดยจัดทำเป็นนโยบาย “ชูธง” ของพรรคในการรณรงค์หาเสียงเลือกตั้งเมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2562 โดยให้ชื่อว่า “ยุติรัฐราชการรวมศูนย์ ทวงคืนอำนาจสู่ท้องถิ่น” ภายหลังพรรคอนาคตใหม่ถูกยุบลง กรรมการบริหารพรรคที่ถูกเพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้งจึงได้ก่อตั้งคณะก้าวหน้าและมูลนิธิคณะก้าวหน้าขึ้นเพื่อรณรงค์ทางความคิดตามแนวทางของพรรคอนาคตใหม่ โดยคณะก้าวหน้าให้การสนับสนุนผู้สมัครรับเลือกตั้งในระดับท้องถิ่น ทั้งในระดับองค์การบริหารส่วนจังหวัด เทศบาล และองค์การบริหารส่วนตำบล พร้อมกันนั้นยังให้การสนับสนุนทางความรู้และการดำเนินนโยบายแก่ผู้บริหารท้องถิ่นที่ทำงานร่วมกันกับคณะก้าวหน้า ส่วนมูลนิธิคณะก้าวหน้ามีวัตถุประสงค์ในการจัดการศึกษาอบรมในเรื่องประชาธิปไตย และจัดพิมพ์หนังสือที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม

ด้วยความรู้และประสบการณ์ของของคณะก้าวหน้าในเรื่องการเลือกตั้งท้องถิ่นและการบริหารท้องถิ่นประกอบกับภารกิจของมูลนิธิคณะก้าวหน้าในเรื่องการศึกษาอบรม ทั้งสององค์กรจึงร่วมกันจัดการศึกษาอบรมในหลักสูตร “นักการเมืองท้องถิ่นก้าวหน้า” ให้แก่บุคคลทั่วไปขึ้น

วัตถุประสงค์

วัตุประสงค์ของหลักสูตรประกอบไปด้วย 3 ค. ได้แก่ ความรู้ คน และเครือข่าย

ความรู้ หลักสูตรมุ่งให้ความรู้ในเรื่องการกระจายอำนาจ การปกครองส่วนท้องถิ่น และการบริหารจัดการเมือง ทั้งภาคทฤษฎี ภาคปฏิบัติ และการศึกษาเปรียบเทียบ   

คน หลักสูตรมุ่งสร้างนักการเมืองท้องถิ่นรุ่นใหม่ และพลเมืองที่เข้าไปมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการท้องถิ่น  

เครือข่าย หลักสูตรมุ่งสร้างการรวมตัวกันของคนที่สนับสนุนการกระจายอำนาจไปสู่ท้องถิ่น เพื่อผลักดันให้ประเทศไทยกระจายอำนาจได้สำเร็จโดยสมบูรณ์ และมุ่งสร้างการรวมตัวกันของบุคคลผู้สนใจการบริหารจัดการท้องถิ่นทั้งนักการเมือง นักวิชาการ และพลเมือง เพื่อประสานความร่วมมือและแลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์ในการพัฒนาเมือง  

เอกลักษณ์ของหลักสูตร

1. เรียนรู้อดีต เข้าใจปัจจุบัน ออกแบบอนาคต

2. เรียนรู้ทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ

3. ศึกษาเปรียบเทียบตัวอย่างที่ประสบความสำเร็จเพื่อเป็นตัวแบบและแรงบันดาลใจ

4. ศึกษาข้อจำกัดในระบบปัจจุบันเพื่อเปลี่ยนผ่านไปสู่แนวทางใหม่ตามอุดมคติ  

ผู้จัดการอบรม

โครงการ Progressive Academy โดยมูลนิธิคณะก้าวหน้า

ระยะเวลาการอบรม

อบรมทุกวันศุกร์,เสาร์,อาทิตย์ หรือวันเสาร์,อาทิตย์ รวม 7 สัปดาห์

ตั้งแต่วันศุกร์ที่ 3 มิถุนายน 2565 ถึงวันอาทิตย์ที่ 24 กรกฎาคม 2565

สถานที่

อาคารอนาคตใหม่ ชั้น 7 เลขที่ 167 รามคำแหง 42 แขวงหัวหมาก เขตบางกะปิ กรุงเทพฯ  

การศึกษาดูงานในจังหวัดอื่นๆ

จำนวนผู้เข้ารับการอบรม

60 คน

การรับสมัคร

รับตั้งแต่วันที่ 7 มี.ค.- 28  พ.ค. 65
สมัครได้ที่ https://forms.gle/6SbNcGaCEECHcc3X9 

ค่าลงทะเบียน

12,000 บาท

โครงสร้างหลักสูตร

แบ่งเป็น 4 หมวดวิชา ได้แก่ วิชาพื้นฐาน ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการปกครองท้องถิ่น การบริหารและการจัดการเมือง และทักษะจำเป็นสำหรับนักการเมืองท้องถิ่น โดยในแต่ละหมวดวิชาประกอบไปด้วย 6 หัวข้อการศึกษาอบรมในแต่ละหัวข้อ มีทั้งรูปแบบการบรรยายในชั้นเรียน การทดสอบและการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นหลังการบรรยาย การทำ workshop การสัมมนา และการศึกษาดูงาน

คำอธิบายรายหัวข้อโดยสังเขป

หมวด 1 วิชาพื้นฐาน

8 หัวข้อ รวม 23 ชั่วโมง

ประวัติศาสตร์การกำเนิดรัฐไทย (3 ชั่วโมง)

ศึกษาประวัติศาสตร์การกำเนิดรัฐไทย การก่อรูปของรัฐสมบูรณาญาสิทธิราชย์ การผนวกรวบควบรวมหัวเมืองต่างๆและการปฏิรูปราชการในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตลอดจนศึกษาข้อถกเถียงในประเด็นสำคัญ เช่น การรักษาเอกราชของสยาม สยามเคยตกเป็นเมืองขึ้นหรือไม่ การล่าอาณานิคมภายในสยาม เป็นต้น

ประวัติศาสตร์การเมืองไทยสมัยใหม่ (3 ชั่วโมง)

ศึกษาการอภิวัฒน์สยาม 24 มิถุนายน 2475 ในประเด็นมูลเหตุ การเปลี่ยนแปลงตามหลักการมูลฐานของระบอบใหม่ ผลกระทบ และการโต้อภิวัฒน์ ศึกษาการขึ้นครองอำนาจทางการเมืองของทหาร วงจรรัฐประหาร บทบาทของพรรคการเมืองและรัฐสภา ขบวนการต่อสู้ของประชาชน และความพยายามเปลี่ยนผ่านไปสู่ประชาธิปไตย

ประวัติศาสตร์เศรษฐกิจไทย (3 ชั่วโมง)

ศึกษาประวัติศาสตร์เศรษฐกิจไทยตั้งแต่ต้นกรุงรัตนโกสินทร์จนถึงปัจจุบัน โดยพิจารณาจากเหตุการณ์สำคัญอันเป็นหมุดหมายที่ส่งผลต่อระบบเศรษฐกิจและการพัฒนาในประเทศไทย เช่น สนธิสัญญาบาวริ่ง การปฏิรูปราชการในสมัยรัชกาลที่ 5 การสร้างความมั่งคั่งและสะสมทุนของสถาบันกษัตริย์ การอภิวัฒน์สยาม 2475 การสร้างความมั่งคั่งและสะสมทุนของทหาร ข้าราชการ และทุนผูกขาด การขึ้นมาของทุนธนาคารและทุนอุตสาหกรรม วิกฤติเศรษฐกิจปี 1997 เป็นต้น ศึกษาความล้าหลังของทุนไทยในกระแสทุนโลก    

ประวัติศาสตร์การกระจายอำนาจไทย (3 ชั่วโมง)

ศึกษาพัฒนาการการกระจายอำนาจในประเทศไทย การต่อสู้กันระหว่างฝ่ายสนับสนุนการปกครองส่วนท้องถิ่นตามหลักการกระจายอำนาจกับฝ่ายขัดขวาง ตั้งแต่ความคิดการจัดตั้งเทศบาลของปรีดี พนมยงค์ ตามพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ.2476 ข้อเรียกร้อง “การเลือกผู้ว่าราชการจังหวัด” การเปลี่ยนให้ นายก อบจ.มาจากการเลือกตั้ง การสร้าง อบต. มาจนถึงการสถาปนาหลักการกระจายอำนาจและความเป็นอิสระขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไว้ในรัฐธรรมนูญ 2540 ตลอดจนสภาพปัญหาและอุปสรรคที่ทำให้การกระจายอำนาจตามกฎหมายแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจไม่ประสบความสำเร็จจนถึงปัจจุบัน

รัฐธรรมนูญและสถาบันการเมือง (3 ชั่วโมง)

ศึกษาแนวคิดพื้นฐานของกฎหมายรัฐธรรมนูญ เช่น รูปแบบของรัฐธรรมนูญ กำเนิดรัฐธรรมนูญ ความเป็นกฎหมายสูงสุดของรัฐธรรมนูญ ศึกษาโครงสร้างและความสัมพันธ์ระหว่างสถาบันการเมืองต่างๆในรัฐธรรมนูญ ศึกษาสิทธิขั้นพื้นฐาน หลักการประชาธิปไตย การเลือกตั้ง และพรรคการเมือง

กฎหมายปกครอง (3 ชั่วโมง)

ศึกษาหลักการพื้นฐานของกฎหมายปกครอง เช่น หลักความชอบด้วยกฎหมาย หลักความได้สัดส่วน หลักการคุ้มครองความเชื่อถือไว้วางใจของปัจเจกบุคคล เป็นต้น ศึกษารูปแบบการกระทำขององค์กรเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง ได้แก่ คำสั่งทางปกครอง กฎ ปฏิบัติการทางปกครอง คำสั่งและระเบียบภายใน ศึกษากระบวนการโต้แย้งคำสั่งทางปกครอง การฟ้องคดีปกครอง และความรับผิดของรัฐ  

การปฏิรูประบบราชการและงบประมาณ (2 ชั่วโมง) 

ศึกษาการปฏิรูประบบราชการและงบประมาณในประเทศไทย ปัญหาของระบบราชการและงบประมาณในปัจจุบัน ระบบราชการและงบประมาณเปรียบเทียบกับต่างประเทศ ข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ไข ตลอดจนสภาพปัญหาของระบบราชการและงบประมาณที่เป็นอุปสรรคและส่งผลกระทบต่อการปกครองส่วนท้องถิ่นและการกระจายอำนาจไปสู่ท้องถิ่น

สิทธิมนุษยชน (3 ชั่วโมง)

ศึกษาข้อความคิดสิทธิมนุษชนในด้านต่างๆ เช่น ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ ความเสมอภาค สิทธิในชีวิตและร่างกาย เสรีภาพในการแสดงออก สิทธิทางการเมือง สิทธิในทางสังคมและเศรษฐกิจ สิทธิชุมชน เป็นต้น ศึกษากลไกการคุ้มครองสิทธิ และการต่อสู้ของภาคประชาสังคมในระดับท้องถิ่นในเรื่องสิทธิชุมชนและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

หมวด 2 ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการปกครองท้องถิ่น

6 หัวข้อ รวม 21 ชั่วโมง

กฎหมายปกครองท้องถิ่น (4 ชั่วโมง)

ศึกษาแนวคิดพื้นฐานการจัดระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน รูปแบบขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในประเทศไทย หลักความเป็นอิสระของการปกครองส่วนท้องถิ่น ทั้งในเรื่องความเป็นนิติบุคคลมหาชน อำนาจหน้าที่ งบประมาณ บุคลากร ศึกษาเครื่องมือและรูปแบบการกระทำขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เช่น ข้อบัญญัติท้องถิ่น มติ คำสั่ง สัญญา ความร่วมมือกันระหว่างท้องถิ่น เป็นต้น ตลอดจนกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้องกับการปกครองท้องถิ่น  

การคลังท้องถิ่น (4 ชั่วโมง)

ศึกษารายรับของท้องถิ่น ได้แก่ รายได้จากภาษีอากร รายได้จากทรัพย์สินและการบริการ เงินกู้ และเงินอุดหนุน ศึกษารายจ่ายของท้องถิ่นและการจัดทำงบประมาณรายจ่ายของท้องถิ่น ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างราชการส่วนกลางกับส่วนท้องถิ่นในด้านการคลัง เช่น การให้เงินอุดหนุน การแบ่งสัดส่วนรายได้ การแบ่งอำนาจการจัดเก็บภาษี ตลอดจนศึกษาความเป็นไปได้ในการสร้างฐานรายได้ใหม่ให้แก่ท้องถิ่น

การกำกับดูแลและการตรวจสอบองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (4 ชั่วโมง)

ศึกษารูปแบบการกำกับดูแลองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นโดยราชการส่วนกลาง ได้แก่ การกำกับดูแลเหนือบุคคล การกำกับดูแลเหนือการกระทำ และการกำกับดูแลทางการคลัง ศึกษารูปแบบการตรวจสอบองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ทั้งการตรวจสอบโดยองค์กรอิสระ ได้แก่ สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน และ ป.ป.ช. และการตรวจสอบโดยประชาชนและภาคประชาสังคม 

คดีปกครองท้องถิ่น (3 ชั่วโมง)

ศึกษาคำพิพากษาศาลปกครอง ความเห็นของคณะกรรมการกฤษฎีกา ความเห็นของคณะกรรมการกระจายอำนาจ ในประเด็นสำคัญที่เกี่ยวกับการปกครองท้องถิ่น

การจัดทำนโยบาย ข้อบัญญัติท้องถิ่น และการประชุม (3 ชั่วโมง)

ศึกษารูปแบบและวิธีการในทางปฏิบัติอันจำเป็นเมื่อดำรงตำแหน่งเป็นนายกท้องถิ่นหรือสมาชิกสภาท้องถิ่น ได้แก่ การแถลงนโยบายของนายกท้องถิ่น การจัดทำงบประมาณท้องถิ่นประจำปี กระบวนการตราข้อบัญญัติท้องถิ่น การออกมติ การประชุมผู้บริหารท้องถิ่น การประชุมสภาท้องถิ่น

การปกครองท้องถิ่นเปรียบเทียบ (3 ชั่วโมง)

ศึกษาการปกครองท้องถิ่นของประเทศต่างๆ ทั้งประเทศที่เป็นรัฐเดี่ยวและสหพันธรัฐ ทั้งประเทศที่มีราชการส่วนภูมิภาคและไม่มีราชการส่วนภูมิภาค ทั้งประเทศที่มีองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นแบบสองชั้นและสามชั้น เพื่อวิเคราะห์เปรียบเทียบกับการปกครองท้องถิ่นไทย  

หมวด 3 การบริหารและการจัดการเมือง

4 หัวข้อ รวม 16 ชั่วโมง และการศึกษาดูงานสองครั้ง

การจัดการเมืองสมัยใหม่ (7 ชั่วโมง)

ศึกษาแนวทางการจัดการเมืองสมัยใหม่ การออกแบบนโยบาย การจัดทำบริการสาธารณะท้องถิ่น เศรษฐกิจท้องถิ่น การออกแบบระบบขนส่งสาธารณะ การศึกษาและวัฒนธรรมท้องถิ่น การนำเทคโนโลยีมาใช้ในการจัดการเมือง และการจัดการเมืองตามแนวทางการพัฒนาอย่างยั่งยืนและรักษาสิ่งแวดล้อม

การมีส่วนร่วมของพลเมือง (3 ชั่วโมง)

ศึกษารูปแบบและกระบวนการมีส่วนร่วมของพลเมืองในการบริหารท้องถิ่น เช่น การจัดทำประชาคมรับฟังความเห็น การจัดประชาพิจารณ์ การจัด Town hall การจัดทำงบประมาณแบบมีส่วนร่วม (Participatory Budgeting) การจัดตั้งสภาพลเมืองท้องถิ่น การนำรูปแบบรัฐเปิดเผย (Open Government) มาใช้ การเข้าชื่อเสนอข้อบัญญัติท้องถิ่น การถอดถอนสมาชิกสภาท้องถิ่นและผู้บริหารท้องถิ่น (Recall) เป็นต้น

การบริหารท้องถิ่นไทย : ข้อจำกัด อุปสรรค ความท้าทาย (3 ชั่วโมง)

ศึกษาแนวทางการบริหารขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในประเทศไทยที่ต้องเผชิญกับการกระจายอำนาจที่ยังไม่สมบูรณ์และมีอุปสรรคขัดขวาง เช่น กฎหมายแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจที่ไม่สามารถบังคับใช้ได้จริง ความซ้ำซ้อนในอำนาจหน้าที่ระหว่างส่วนกลางและส่วนภูมิภาคกับส่วนท้องถิ่น ความพยายามในการแทรกแซงจากส่วนกลางและส่วนภูมิภาค ข้อจำกัดทางงบประมาณและบุคลากร ตลอดจนการกระจายอำนาจสะดุดหยุดลงนับแต่รัฐประหาร 22 พ.ค.2557 เป็นต้น ศึกษาแนวทางการประสานงานและแสวงหาความร่วมมือกับราชการส่วนกลาง ส่วนภูมิภาค และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอื่น ศึกษาประเด็นปัญหาที่เป็นความท้าทายใหม่ต่อการบริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ตลอดจนศึกษากรณีตัวอย่างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่สามารถบริหารจัดการได้ดีภายใต้ข้อจำกัดและอุปสรรคเหล่านี้ 

ต้นแบบการจัดการเมืองในต่างประเทศ (3 ชั่วโมง)

ศึกษาตัวอย่างการการบริหารท้องถิ่นและการจัดการเมืองในต่างประเทศที่ประสบความสำเร็จ สร้างชื่อเสียง และมีจุดเด่นน่าสนใจ ทั้งระดับมหานครไปจนถึงท้องถิ่นขนาดเล็ก

การศึกษาดูงานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต้นแบบในประเทศไทย ครั้งที่ 1

ศึกษาดูงานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นขนาดใหญ่ที่เป็นต้นแบบความสำเร็จและมีจุดเด่นน่าสนใจ

การศึกษาดูงานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต้นแบบในประเทศไทย ครั้งที่ 2  

ศึกษาดูงานองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นขนาดเล็กที่เป็นต้นแบบความสำเร็จและมีจุดเด่นน่าสนใจ

หมวด 4 ทักษะจำเป็นสำหรับนักการเมืองท้องถิ่น  

6 หัวข้อ 28 ชั่วโมง

ทักษะความเป็นผู้นำ (8 ชั่วโมง)

ศึกษาทักษะด้านต่างๆในการสร้างภาวะผู้นำ

การสื่อสารทางการเมือง (7 ชั่วโมง)

ศึกษาทักษะการสื่อสารที่เป็นประโยชน์ในแวดวงการเมือง ได้แก่ การพูดในที่สาธารณะ การปราศรัยหาเสียง การอภิปรายโต้วาที การพูดในรายการ การสัมภาษณ์สื่อ การสรุปประเด็นรวบยอด การสื่อสารทางโซเชียล มีเดียและสื่อสังคมออนไลน์

การบรรยายพิเศษ 1 (3 ชั่วโมง)

การบรรยายพิเศษโดยวิทยากรผู้มีความรู้ความเชี่ยวชาญและประสบการณ์ในการบริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

การบรรยายพิเศษ 2 (3 ชั่วโมง)

การบรรยายพิเศษโดยวิทยากรจากผู้มีความรู้ความเชี่ยวชาญและประสบการณ์ในการบริหารองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

เปิดโลกกว้างกับภาคเอกชน (4 ชั่วโมง)

ศึกษาดูงานธุรกิจภาคเอกชนที่ทันสมัย เท่าทันอนาคต อันเป็นประโยชน์และสร้างแรงบันดาลใจให้แก่การบริหารท้องถิ่น

เสวนาปิดการอบรม (3 ชั่วโมง)

เสวนาในหัวข้อที่น่าสนใจและเป็นประโยชน์กับการบริหารท้องถิ่น โดยผู้บริหารท้องถิ่นและนักวิชาการผู้เชี่ยวชาญเรื่องการปกครองท้องถิ่น

คณะก้าวหน้า

“เราจะเดินหน้าทำงานทางความคิด สร้างความเป็นไปได้ในการปลุกเอาประชาชนคนส่วนใหญ่ของประเทศ จากจำนวนนับ จากที่เคยเป็นเพียงวัตถุ ..ให้กลายเป็นผู้ทรงอำนาจสูงสุดของประเทศอย่างแท้จริง”